Kodi i Etikës Realtors Albania

Kodi i Etikës i Ndërmjetësve të Pasurive të Paluajtshme Shqiptar anëtarë NUAR – REALTORS ALBANIA

 

Ky Kod është bazuar dhe adoptuar edhe mbi Kodin Realtor – NAR, Organizata Kombëtare e Ndërmjetësve në USA dhe Kode të organizatave simotra

Aty ku përdoret fjala Ndërmjetës në këtë Kod dhe Parathënie, duhet të konsiderohet edhe përfshirja e Bashkëpuntorëve të Ndërmjetësve.
Në çdo rast kur Kodi i Etikës dhe ligji nuk përputhen ose kur Kodi krijon detyrime që mund të jenë përtej atyre të parashtruara ose diktuara nga ligji, detyrimet ndaj ligjit janë parësore dhe prioritare

Parathënie
Toka është mbi të gjitha dhe e të gjithëve. Nga shfrytëzimi saj me mençuri dhe dashuri përmes pronësisë
që të gjithë e kemi të ndarë gjerësisht, varet mbijetesa jonë dhe zhvillimi i institucioneve që udhëheqin qytetërimin tonë.
 Ndërmjetësit e pasurive të paluajtshme duhet të njohin dhe respektojnë interesat e kombit dhe bashkëqytetarëve, të kërkojnë shfrytëzimin më të lartë dhe efiçent e të mirave material, shpërndarjen akoma më të gjerë të pronësisë së tokës. Ato stimulojnë krijimin e një strehimi të përshtatshëm, ndërtimin e qyteteve dhe funksionaliteteve të tyre, zhvillimin e industrive prodhuese, të fermave, si edhe ruajtjen e një mjedisi sa më të shëndetshëm.
Interesa të tilla imponojnë detyrime përtej atyre të tregtisë dhe marrëdhënieve të zakonshme të një biznesi. Ato imponojnë përgjegjësi sociale dhe detyrë patriotike për të cilat Ndërmjetësit duhet të përkushtohen, dhe për të cilën ata duhet të jenë të zellshëm në përgatitjen vetjake.
 Ndërmjetësit janë të zellshëm dhe me mirësinë për të ruajtur dhe për të përmirësuar standardet e profesionit të tyre duke i ndarë ato edhe me bashkëpuntorët e tyre.

Profesioni si Ndërmjetës i pasurive të paluajtshme përmban në vetvete një përgjegjësi të dyfishtë për të ruajtur integritetin dhe personalitetin e tij.
 Ndërmjetësit, për njohjen më të mirë dhe vlerësimin më të lartë të detyrimeve të tyre për klientët, për publikun, dhe veçanërisht me njëritjetrin, vazhdimisht ato duhen të përpiqen që të jenë dhe të mbeten të informuar për çështjet që ndikojnë në pasuritë e paluajtshme dhe, si profesionistë të mirëinformuar, me gatishmëri, ata të ndajnë përvojën e tyre dhe ndajnë me të tjerët. Ata identifikojnë dhe ndërmarrin hapa, përmes zbatimit të këtij Kodi të Etikës dhe duke ndihmuar organet e duhura rregullatore, për të eliminuar praktikat që mund të dëmtojnë publikun apo që mund të diskreditojnë ose të çnderojnë profesionin e pasurive të paluajtshme. Ndërmjetësit, duke pasur njohuri të drejtpërdrejtë personale të sjelljes që mund të shkelin Kodin e Etikës duke përfshirë shpërdorimin e fondeve apo pronës së klientit ose të konsumatorëve, diskriminimin me paramendim, apo mashtrimin që rezulton në dëm të konsiderueshëm ekonomik, sjellin çështje të tilla në vëmendje të Bordit të përshtatshëm apo Shoqatës së Ndërmjetësve. 
Duke ditur se bashkëpunimi me profesionistë të tjerë të pasurive të paluajtshme promovon interesat e atyre që shfrytëzojnë shërbimet e tyre, ndërmjetësit kërkojnë përfaqësim të veçantë të klientëve; nuk përpiqen të fitojnë ndonjë avantazh të padrejtë mbi konkurrentët e tyre; dhe ata përmbahen nga komentet në lidhje me praktikuesit e tjerë. Në rastet kur kërkohet mendimi i tyre, apo ku Ndërmjetësit besojnë se komenti është i nevojshëm, mendimi i tyre ofrohet në mënyrë objektive, mënyrë profesionale dhe pa ndonjë ndikim nga ndonjë motivim personal apo avantazh të mundshëm dhe përfitim.
Termi Ndërmjetës tregon kompetencë, drejtësi dhe integritet të lartë që rezulton nga aderimi në një ideal të lartë të sjelljes morale në marrëdhëniet e biznesit. Nxitja e fitimit dhe udhëzimet nga klientët nuk mund të justifikojë largimin nga ky ideal.
Sipas interpretimit të këtij detyrimi, ndërmjetësit nuk mund të marrin asnjë udhëzues më të sigurt se ajo që i është dhënë gjatë shekujve, të mishëruara në Rregullin e Artë, “Ashtu si të tjerët veprojnë kundrejt teje, ashtu vepro dhe ti kundrejt tyre”.
Tek pranojnë këtë standard si të tyren, ndërmjetësit zotohen të respektojnë frymën e saj në të gjitha aktivitetet e tyre, të kryera personalisht, përmes bashkëpunëtorëve apo me të tjerë, ose me anë të mjeteve teknologjike, dhe për të drejtuar biznesin e tyre në përputhje me parimet e përcaktuara më poshtë.

Detyrat ndaj Klientëve dhe Konsumatorëve
Neni 1

Kur përfaqësojnë një blerës, shitës, pronar, qiramarrës, apo klient tjetër si një Ndërmjetës,
ato zotohen për të mbrojtur dhe promovuar interesat e klientit të tyre. Ky detyrim për klientin është primar, por kjo nuk e çliron ndërmjetësin nga obligimi i tyre për të trajtuar të gjitha palët me ndershmëri. Kur i shërben një blerësi, shitësi, qiradhënësi, qiramarrësi ose një palë tjetër në një kapacitet që nuk ndodhet brenda agjencisë, ndërmjetësit mbeten të detyruar të trajtojnë të gjitha palët me ndershmëri.

• Standardi i Praktikës 1.1
  Ndërmjetësit, kur veprojnë si përfaqësues në një transaksion të pasurive të paluajtshme, mbeten të detyruar nga përgjegjësitë e vendosura nga Kodi i Etikës. .
  • Standardi i Praktikës 1.2
  Detyrat e vendosura nga Kodi i Etikës përfshijnë të gjitha aktivitetet që lidhen me pasuritë e paluajtshme dhe transaksionet të kryera personalisht, në mënyrë elektronike, ose me anë të çdo mjeti tjetër.
  Detyrat që Kodi i Etikës cakton janë të zbatueshme nëse ndërmjetësit janë duke vepruar
  si Ndërmjetësë ose në kapacitete jashtë agjencisë të njohura ligjërisht, përveç se ndonjë detyre të
  caktuar ekskluzivisht për Ndërmjetësët me ligj ose rregullorja nuk duhet të caktohet nga ky Kod i
  Etikës për ndërmjetësit që veprojnë në kapacitetet jashtë agjencive.
  Siç përdoret në këtë Kod të Etikës, “klienti” është personi (at) ose enti (et) me të cilët një
  ndërmjetës ose një kompani ndërmjetësimi ka një marrëdhënie të njohur agjencie ose ligjërisht
  me një kapacitet jashtë agjencisë; “Konsumatori” nënkupton një palë të një transaksioni të
  pasurive të paluajtshme që merr informacion, shërbime, apo përfitime por nuk ka marrëdhënie
  kontraktuale me ndërmjetësin apo firmën e tij; “Prospekti” është një blerës, shitës, qiramarrës,
  apo pronar i cili nuk është subjekt i një marrëdhënieje përfaqësimi me ndërmjetësin apo firmën
  e tij; “Ndërmjetës” do të thotë i licencuari i pasurive të paluajtshme (duke përfshirë Ndërmjetësët dhe
  bashkëpunëtorët e shitjes) duke vepruar në një marrëdhënie agjencie sic janë përcaktuar nga
  ligjet e shtetit ose rregullorja; dhe “ndërmjetësi” është një i licencuar i pasurive të paluajtshme
  (duke përfshirë brokerat dhe bashkëpunëtorët e shitjeve) që veprojnë si Ndërmjetës ose në një
  kapacitet jashtë agjencisë të njohur ligjërisht. (Miratuar 1/95, Ndryshuar 1/07)
  • Standardi i Praktikës 1.3
  Ndërmjetësit, në përpjekje për të siguruar një listë, nuk duhet që qëllimisht të mashtrojnë
  pronarin për vlerën e tregut.
  • Standardi i Praktikës 1.4
  Ndërmjetësit, kur kërkojnë që të bëhen një përfaqësues blerësi / qiraxhiu, nuk duhet ti
  largojnë blerësit apo qiramarrësit nga kursimet apo përfitimet e tjera që mund të realizohen
  përmes përdorimit të shërbimeve të ndërmjetësve. .
  • Standardi i Praktikës 1.5
  Ndërmjetësi mund të përfaqësojë shitësin/ pronarin dhe blerësin / qiramarrësin në të
  njëjtin transaksion vetëm pas zbulimit të plotë në dhe me pëlqimin e miratimin e të dyja palëve.
  (Miratuar 1/93)
  • Standardi i Praktikës 1.6
  Ndërmjetësi do të dorëzojë oferta dhe kundër-oferta objektivisht dhe sa më shpejtë që të
  jetë e mundur. (Miratuar 1/93, Ndryshuar 1/95)
• Standardi i Praktikës 1.7
  Kur veprojnë si ndërmjetës liste, ndërmjetësit do të vazhdojnë ti paraqesin shitësit
  /qiradhënësit të gjitha ofertat dhe kundër-ofertat deri në mbylljen apo përmbushjen e një
  kontrate qiraje, përjashtuar rastet kur shitësi /pronari ka hequr dorë nga ky detyrim me
  shkrim.
  Ndërmjetësit nuk do të jenë të detyruar që të vazhdojnë të shesin pronën pasi një ofertë
  është pranuar nga shitësi/pronari. Ndërmjetësi do të rekomandojë se shitësit/ pronarët do të
  marrin këshillime nga këshilltari ligjor para pranimit të ofertave te mëvonshme, ne rastin kur
  pranimi ndikon në përfundimin e kontratës së blerjes ose qerasë para-ekzistuese. (Ndryshuar
  1/93)
  • Standardi i Praktikës 1.8
  Ndërmjetësit, duke vepruar si Ndërmjetësë apo ndërmjetës blerësish/ qiramarrësish, do t’i
  dorëzojnë blerësve / qiramarrësve të gjitha ofertat dhe kundër-ofertat deri në pranim, por nuk
  kanë asnjë detyrim që të vazhdojnë ti tregojnë pronat klientëve të tyre pasi një oferte të
  jetëpranuar, me përjashim kur nuk është rënë dakord me shkrim . Ndërmjetësit, duke vepruar
  si Ndërmjetësë apo Ndërmjetësët e blerësve / qiramarrësve, do të rekomandojnë që blerësit /
  qiramarrësit të marrin këshilla nga këshilltari ligjor, nëse kanë pyetje mbi ndonjë kontratë
  para-ekzistuese që ka përfunduar.
  • Standardi i Praktikës 1.9
  Detyrimi i Ndërmjetësve për të ruajtur informacionin konfidencial (siç përcaktohet nga
  ligji i shtetit) i siguruar nga klientët e tyre në rrjedhën e çdo marrëdhënieje agjencie apo
  marrëdhënie jo-agjencie të njohur nga ligji vazhdon pas ndërprerjes së marrëdhënieve të
  agjencisë ose ndonjë marrëdhënie jashtë agjencive të njohura nga ligji. Ndërmjetësit nuk duhet
  që me qëllim, gjatë ose pas përfundimit të marrëdhënieve profesionale me klientët e tyre:
  1) të zbulojnë informacionin konfidencial të klientëve; ose
  2) të përdorin informacionin konfidencial të klientëve në dëm të klientëve; ose
  3) të përdorin informacionin konfidencial të klientëve për avantazhin e ndërmjetësit ose
  avantazhin e palëve të treta përveç rasteve kur:
  a) bien dakort pas zbulimit të plotë; ose
  b) Ndërmjetësit të kërkohen me vendim të gjykatës; ose
  c) është qëllimi i një klienti të kryejë një krim dhe informacioni është i nevojshëm për të
  parandaluar krimin; ose
  d) është e nevojshme për të mbrojtur një ndërmjetës ose punonjësit apo bashkëpuntorët e
  një ndërmjetësi kundër një akuze të një sjelljeje të gabuar.
  Informacioni në lidhje me dëmet e materialeve të fshehta nuk konsiderohet informacion
  konfidencial sipas këtij Kodi të Etikës.
  Standardi i Praktikës 1.10·
  Ndërmjetësit, në përputhje me termat dhe kushtet e licencimit të tyre të pasurive të
  paluajtshme dhe marrëveshjen e tyre të menaxhimit të pronës, do të menaxhojnë me
  kompetencë pronën e klientëve me kujdesin e duhur për të drejtat, sigurinë dhe shëndetin e
  qiramarrësit dhe të tjerëve në mënyrë të ligjshme.
  Standardi i Praktikës 1.11·
  Ndërmjetësit të cilët janë punësuar për të ruajtur ose për të menaxhuar një pronë të
  klientit do të ushtrojnë kujdesin e duhur dhe të bëjnë përpjekje të arsyeshme për ta mbrojtur
  atë kundër të papriturave të parashikueshme dhe humbjeve në mënyrë të arsyeshme.
  
   Standardi i Praktikës 1.12·
  Në rastin e lidhjeve të kontratave të ndërmjetësimit, Ndërmjetësit duhet të këshillojnë
  shitësit / pronarët për:
  1) politikat e kompanisë së ndërmjetësve në lidhje me bashkëpunimin dhe shumën (at) e
  ndonjë kompensimi që do tu ofrohet Ndërmjetësëve të dytë, Ndërmjetësëve blerës / qiramarrës, dhe /
  ose Ndërmjetësët që veprojnë në kapacitete jashtë agjencisë të miratuara ligjërisht;
  2) faktin që Ndërmjetësët blerës / qiramarrës ose ndërmjetës, edhe nëse kompensohen nga
  Ndërmjetësët në listë, ose nga shitësit / pronarët, mund të përfaqësojnë interesat e blerësve /
  qiramarrësve; dhe
  3) çdo potencial për ndërmjetësit në listë që veprojnë si Ndërmjetësë të dyfishtë, p.sh., Ndërmjetësët
  blerës / qiramarrës.
   Standardi i Praktikës 1.13·
  Në marrëveshje me blerës / qiramarrës, Ndërmjetësit duhet të këshillojnë klientët e
  mundshëm për:
  1) politikat e kompanisë së ndërmjetësve në lidhje me bashkëpunimin;
  2) shumën e kompensimit që duhet të paguhet nga klienti;
  3) mundësinë për kompensim shtesë ose kompensimin nga Ndërmjetësët e tjerë, nga shitësit
  ose qiradhënësit, ose nga palë të tjera;
  4) çdo mundësi për përfaqësuesit blerës / qiramarrës që veprojnë si një Ndërmjetës i dyfishtë,
  p.sh., ndërmjetësi, Ndërmjetës i dytë, Ndërmjetës i qiradhënësit, etj, dhe
  5) mundësinë që shitësit ose përfaqësuesit e shitësve mund të mos bien dakord me
  ekzistencën, termat, ose kushtet e ofertave si konfidenciale, me përjashtim kur konfidencialiteti
  i kërkohet me ligj, rregullore, ose nga çdo marrëveshje konfidencialiteti midis palëve.
  
   Standardi i Praktikës 1.14·
  Tarifat për përgatitjen e vlerësimeve apo vlerësimeve të tjera nuk do të jenë të
  kushtëzuara nga shuma e vlerësimit ose vlerësimi.
   Standardi i Praktikës 1.15·
  Ndërmjetësit, në përgjigje të pyetjeve nga blerësit ose ndërmjetësit bashkëpunëtorë, me
  miratimin e shitësve, do të bëjnë të ditur ekzistencën e ofertave mbi pronën. Aty ku zbulimi
  është i autorizuar, Ndërmjetësit gjithashtu do të bëjnë të ditur, në rast se u kërkohet, nëse
  ofertat janë marrë nga ndërmjetësues i licencuar, një tjetër i licencuar në firmën listuese, ose me
  anë të një ndërmjetësi bashkëpunues.
   Standardi i Praktikës 1.16·
  Ndërmjetësit nuk do të hyjnë ose përdorin, apo të lejojnë ose të mundësojë të tjerët për të
  hyrë ose përdorur, pronat e listuara apo të menaxhuara në termat dhe kushtet ndyshe nga ato
  të autorizuara nga pronari ose shitësi.

Neni 2
Ndërmjetësit duhet të shmangin teprimin, keqprezantimin, apo fshehjen e fakteve
përkatëse që kanë të bëjnë me pasurinë ose transaksionin. Megjithatë, ndërmjetësit nuk do të
jenë të detyruar të zbulojnë të metat e fshehta në pronë, të këshillojë për çështje jashtë
objektivit të licencës së tyre për pasuritë e paluajtshme, ose të bëjë të ditur faktet, të cilat janë
konfidenciale sipas qëllimit të marrëdhënieve të agjencisë ose jo, siç përcaktohet nga ligji i
shtetit.
 Standardi i Praktikës 2.1·
Ndërmjetësit do të jenë të detyruar të zbulojnë dhe të komunikojnë faktorët e
pafavorshëm në mënyrë të arsyeshme që janë të dukshëm për dikë me specializim në ato zona
që kërkohen nga autoriteti i tyre licencues i pasurive të paluajtshme. Neni 2 nuk imponon mbi
ndërmjetësin detyrimin e ekspertizës në disiplina të tjera profesionale ose teknike.

Standardi i Praktikës 2.2·
(Rinumëruar si Standardi i Praktikës 1-12 1/98)

Standardi i Praktikës 2.3·
(Rinumëruar si Standardi i Praktikës 1-13 1/98)
 Standardi i Praktikës 2.4·
Ndërmjetësit nuk do të jenë palë në emërtimin e një vlerësimi të rremë në ndonjë
dokument, me përjashtim të rasteve kur ajo të jetë emërtimi i një konsiderate të dukshmë
formale.
 Standardi i Praktikës 2.5·
Faktorët e përcaktuar si “jo-materiale” me ligj ose rregullore ose që përmenden
shprehimisht në ligj ose rregullore që nuk janë objekt i zbulimit, konsiderohen “të pavend” për
qëllimet e Nenit 2.

Neni 3
Ndërmjetësit do të bashkëpunojnë me Ndërmjetësët e tjerë, përveç rasteve kur bashkëpunimi
nuk është në interesin më të lartë të klientit. Detyrimi për të bashkëpunuar nuk përfshin
detyrimin për të ndarë komisionet, tarifat, ose në të kundërt për të kompensuar një ndërmjetës
tjetër.
 Standardi i Praktikës 3.1·
Ndërmjetësit, duke vepruar si Ndërmjetësë ekskluzive ose Ndërmjetësët e shitësit / pronarëve,
përcaktojnë termat dhe kushtet e ofertave për të bashkëpunuar. Me përjashtim kur tregohet
shprehimisht në oferta për të bashkëpunuar, Ndërmjetësët bashkëpunues nuk mund të supozojnë se
oferta e bashkëpunimit përfshin një ofertë kompensimi. Kushtet e kompensimit, nëse ka, do të
konstatohen nga bashkëpunuesit Ndërmjetësët para fillimit të përpjekjeve për të pranuar ofertën e
bashkëpunimit.
 Standardi i Praktikës 3.2·
Çdo ndryshim në kompensimin e ofruar për shërbimet bashkëpunuese duhet t’i
komunikohet ndërmjetësit tjetër paraprak në kohën që ai ndërmjetës paraqet një ofertë për të
blerë / dhënë me qira pronën. Pasi një ndërmjetës ka paraqitur një ofertë për të blerë ose
dhënë me qira pronën, ndërmjetësi listues mund të mos përpiqet për të ndryshuar në mënyrë
të njëanshme kompensimin e ofruar në lidhje me këtë transaksion bashkëpunues.
Standardi i Praktikës 3.3·
Standardi i Praktikës 3-2 nuk përjashton ndërmjetësin në listë dhe ndërmjetësin
bashkëpunues për të rënë në një marrëveshje që të ndryshojnë kompensimin bashkëpunues.
Standardi i Praktikës 3.4·
Ndërmjetësit, duke vepruar si ndërmjetës, janë të detyruar të bëjnë të ditur ekzistencën e
marrëveshjeve të komisionit të normave të dyfishta ose të ndryshueshme (p.sh., Listat ku një
sasi e komisionit është e pagueshme në qoftë se firma e ndërmjetësit në listë është shkaku i
prokurimeve të shitje / qira-së dhe një sasi e ndryshme e komisionit është e pagueshme në
qoftë se shitje / qira rezulton përmes përpjekjeve të shitësit / qiradhënësit ose një ndërmjetësi
bashkëpunues). Ndërmjetësi në listë, sa më shpejt, duhet tu zbulojë ekzistencën e
marrëveshjeve të tilla ndërmjetësve të mundshëm bashkëpunues dhe duhet që, në përgjigje të
pyetjeve nga ndërmjetësit bashkëpunues, të bëjnë të ditur ndryshimet që do të rezultonin në
një transaksion bashkëpunues ose në një shitje / qira që rezulton përmes përpjekjeve të shitësit
/ qiradhënësit. Nëse ndërmjetësi bashkëpunues është një përfaqësues blerës / qiraxhi,
përfaqësuesi qiramarrës/ blerës duhet tu bëjë të ditur informata të tilla klientit të tyre para se
klienti të bëj një ofertë për të blerë ose dhënë më qira
 Standardi i Praktikës 3.5·
Është detyrim i Ndërmjetësëve të dytë të bëjnë të ditur menjëherë të gjitha faktet përkatëse
Ndërmjetësit përfaqësues, sapo një marrëveshje blerjeje ose qiraje të përmbushet. .
 Standardi i Praktikës 3.6·
Ndërmjetësit do tu zbulojnë ekzistencën e ofertave të pranuara, përfshirë edhe ofertat
me të papriturat e pazgjidhura, çdo ndërmjetësi që kërkon bashkëpunim.
Standardi i Praktikës 3.7·
Kur të kërkojnë informacion nga një ndërmjetës tjetër në lidhje me pronën sipas një
menaxhimi apo marrëveshjeje listuese, Ndërmjetësit do të bëjnë të ditur statusin e tyre prej
ndërmjetësi, nëse interesi i tyre është personal apo në interes të një klienti dhe në qoftë se është
në interesin e një klienti, marrëdhënien e tyre me klientin.
 Standardi i Praktikës 3.8·
Ndërmjetësit nuk duhet të keqinterpretojnë disponueshmërinë e aksesit për të treguar
ose inspektuar një pronë të listuar.
 Standardi i Praktikës 3.9·
Ndërmjetësit nuk do të sigurojnë qasje në pronën e listuar në kushte ndryshe nga ato të
caktuara nga pronari ose ndërmjetësi në listë.
 Standardi i Praktikës 3.10·
Detyra për të bashkëpunuar e përcaktuar në Nenin 3 ka të bëjë me detyrimin për të
shkëmbyer informacion mbi pronën e listuar, dhe për ta bërë pronën të disponueshme te
ndërmjetësit e tjerë për tu treguar blerësve/qiramarrësve të mundshëm kur kjo është në
interesin më të lartë të shitësve / pronarëve.

Neni 4
Ndërmjetësit nuk do të marrin një interes, ose blerjen apo dhurimin e ofertave nga vetë
ata, nga ndonjë anëtar i familjeve të tyre aktuale, firmave të tyre ose i ndonjë anëtari të saj, ose
ndonjë subjekti, në të cilin ata kanë ndonjë interes pronësie, çdo prone të paluajtshme, pa e
bërë pozicionin e tyre të vërtetë të njohur nga pronari ose Ndërmjetësi i pronarit apo ndërmjetës. Në
shitjen e pronës që ata zotërojnë, ose në të cilat ata kanë ndonjë interes, Ndërmjetësit do tu
zbulojnë pronësinë apo interesin e tyre me shkrim blerësit apo përfaqësuesit të blerësit.

 Standardi i Praktikës 4.1·
Për mbrojtjen e të gjitha palëve, dhënia e informacioneve të kërkuara nga Neni 4, do të
jetë me shkrim dhe e siguruar nga ndërmjetësi para nënshkrimit të ndonjë kontrate.

Neni 5
Ndërmjetësit nuk do të marrin përsipër të ofrojnë shërbime profesionale në lidhje me një
pronë apo vlerën e saj ku ata kanë një interes të tashëm ose të parashikuar me përjashtim kur
interesi i tillë është shpalosur në mënyrë specifike për të gjitha palët e prekura.

Neni 6
Ndërmjetësit nuk do të pranojnë asnjë komision, zbritje, apo përfitim në shpenzimet e
bëra për klientin e tyre, pa dijeninë dhe miratimin e klientit.
Kur të rekomandojnë produkte apo shërbime të pasurive të paluajtshme (p.sh., sigurimi
i pronarit të shtëpisë, programet e garancisë, financimi kredisë, sigurimi i pronësisë, etj),
Ndërmjetësit duhet tu bëjnë të ditur klientëve apo konsumatorëve, të cilëve u është bërë
rekomandimi, ndonjë përfitim financiar apo tarifë që ndërmjetësi apo firma e tij mund të
marrin si rezultat të drejtpërdrejtë nga një rekomandim i tillë, që janë ndryshe nga tarifat që i
referohen pasurive të paluajtshme,
Standardi i Praktikës 6.1·
Ndërmjetësit nuk do tu rekomandojnë ose sugjerojnë një klienti ose një konsumatori
përdorimin e shërbimeve të një organizate tjetër apo të një subjekt biznesi nga të cilat, ata kanë
një interes të drejtpërdrejtë, pa bërë të ditur një interes të tillë në kohën e rekomandimit apo
sugjerimit.

Neni 7
Në një transaksion, ndërmjetësit nuk do të pranojnë kompensim prej më shumë se një
pale, edhe nëse lejohet nga ligji, pa dijeninë e të gjitha palëve dhe pa pëlqimin e klientit të
ndërmjetësit apo klientëve. .

Neni 8
Ndërmjetësit duhet të mbajnë në një llogari të veçantë të një institucioni të përshtatshëm
financiar, të ndara nga fondet e tyre, paratë që vijnë në posedimin e tyre në mirëbesim për
persona të tjerë, të tilla si dorëzanie të besuar nga një i tretë, fonde të besuara, paratë e klientit,
dhe artikuj të tjerë të ngjashëm.

Neni 9
Ndërmjetësit, për mbrojtjen e të gjitha palëve, do të sigurojnë sa herë që të jetë e mundur
që të gjitha marrëveshjet që kanë të bëjnë me transaksionet e pasurive të paluajtshme, duke
përfshirë, por pa kufizim të marrëveshjeve përfaqësuese e të listuara, kontratave të blerjes, dhe
qiratë janë në formë të shkruar në një gjuhë të qartë dhe të kuptueshme e shprehin termat
specifike, kushtet, detyrimet dhe angazhimet e palëve. Një kopje e çdo marrëveshjeje do t’i
dërgohet secilës palë për marrëveshje të tilla pas nënshkrimit ose fillimit të tyre.
Standardi i Praktikës 9.1·
Për mbrojtjen e të gjitha palëve, ndërmjetësit do të përdorin kujdes të arsyeshëm për të
siguruar që dokumentet që kanë të bëjnë me blerjen, shitjen, ose dhënien me qira të pasurive të
paluajtshme janë përditësuar me anë të vazhdimësive apo ndryshimeve të shkruara.
.
 Standardi i Praktikës 9.2·
Kur të ndihmojnë apo bërë të mundur një klient ose konsumator në krijimin e një
marrëdhënie kontraktuale (p.sh., marrëveshjet përfaqësuese apo listuese, marrëveshjet e
blerjes, qirasë, etj përfaqësimi) në mënyrë elektronike, ndërmjetësit do të bëjnë përpjekje të
arsyeshme për të shpjeguar natyrën dhe zbuluar kushtet specifike të marrëdhënies
kontraktuale të themeluar para saj duke rënë dakort nga një palë kontraktuese.

Detyrat ndaj Publikut
Neni 10
Ndërmjetësit nuk do të mohojnë shërbime të barabarta profesionale për çdo person për
arsye të racës, ngjyrës, fesë, gjinisë, të metave, statusit familjar, origjinës kombëtare, orientimit
seksual, apo identitetit gjinor. Ndërmjetësit nuk do të jenë palë në ndonjë plan apo marrëveshje për të diskriminuar një person apo personat në bazë të racës, ngjyrës, fesë, gjinisë,
të metave, statusit familjar, origjinës kombëtare, orientimit seksual, apo identitetit gjinor.

Ndërmjetësit, në praktikat e tyre të punësimit të pasurive të paluajtshme, nuk duhet të
diskriminojnë asnjë person apo persona në bazë të racës, ngjyrës, fesë, gjinisë, të metave,
statusit familjar, origjinës kombëtare, orientimit seksual, apo identitetit gjinor.
 Standardi i Praktikës 10.1·
Kur të përfshihen në shitjen ose dhënien me qira të një vendbanimi, ndërmjetësit nuk do
të japin informacione vullnetarisht në lidhje me përbërjen raciale, fetare ose etnike të ndonjë
lagjeje e as që do të angazhohen në ndonjë aktivitet që mund të rezultojë në panik, megjithatë,
ndërmjetësit mund të japin informacione të tjera demografike.
 Standardi i Praktikës 10.2·
Kur nuk janë të përfshirë në shitjen ose dhënien me qira të një vendbanimi, ndërmjetësit
mund të japin informacion demografik në lidhje me një pronë, transaksion apo detyrë
profesionale për një palë nëse informata përkatëse demografike është (a) konsideruar nga një
ndërmjetës i nevojshëm për të ndihmuar ose përmbushur, në mënyrë të pajtueshme me Nenin
10, një transaksion të pasurive të paluajtshme apo detyrë profesionale dhe (b) është marrë ose
përftuar nga një burim i njohur, i besueshëm, i pavarur dhe i paanshëm. Burimi i informatave
të tilla dhe çdo shtese, fshirjeje, modifikimi, interpretimi, ose ndryshim tjetër do të shpaloset në
detaje të arsyeshme.
 Standardi i Praktikës 10.3·
Ndërmjetësit nuk do të shtypin, shfaqin apo qarkullojnë ndonjë deklaratë apo reklamim
në lidhje me shitjen apo marrjen me qera të një prone që tregon ndonjë preferencë, kufizime
apo diskriminim në bazë të racës, ngjyrës, fesë, gjinisë, të metave, statusit familjar, origjinës
kombëtare, orientimit seksual, ose identitetit gjinor.
 Standardi i Praktikës 10.4·
Siç përdoret tek Neni 10 “Praktikat e punësimit të pasurive të paluajtshme” ka të bëjë me
punonjësit dhe kontraktorët e pavarur që ofrojnë shërbime të pasurive të paluajtshme dhe me
stafin administrativ dhe zyrtar që mbështet në mënyrë të drejtpërdrejt ata individë.

Neni 11
Shërbimet që ndërmjetësit ofrojnë për klientët dhe konsumatorët e tyre do të përputhen
me standardet e praktikës dhe kompetencave të cilat priten në mënyrë të arsyeshme në
disiplinat e veçanta të pasurive të paluajtshme në të cilat ato angazhohen; në mënyrë specifike,
ndërmjetës banues i pasurive të paluajtshme , menaxhimi i pronës së paluajtshme, ndërmjetësi
komercial dhe industrial i pasurive të paluajtshme, ndërmjetësi i tokës, vlerësimi i pasurive të
paluajtshme, këshillimi i pasurive të paluajtshme, bashkimi i pasurive të paluajtshme,
ankandet e pasurive të paluajtshme dhe pasuritë ë paluajtshme ndërkombëtare.
Ndërmjetësit nuk do të marrin përsipër ofrimin e shërbimeve profesionale të
specializuara në lidhje me një lloj të pronës ose shërbimit që është jashtë fushës së tyre të
kompetencave, vetëm nëse ata angazhohen për ndihmën e atij që është kompetent për lloje të
tilla të pronës ose të shërbimit, ose nëse faktet i janë shpalosur plotësisht klientit. Personat e
angazhuar për të siguruar asistencë të tillë do të jenë shumë të identifikuar drejt klientit dhe
kontributi i tyre për detyrën duhet të jetë përcaktuar.
 Standardi i Praktikës 11.1·
Kur ndërmjetësit të përgatisin opinionin e vlerës së pronës ose çmimin ata duhet:
1) të jenë të mirëinformuar në lidhje me llojin e pasurisë që do të vlerësohet,
2) të kenë qasje në informatat dhe burimet e nevojshme për të formuluar një mendim të
saktë, dhe
3) të njohin zonën ku prona në fjalë gjendet. Kjo në rastet kur u bëhet me dije palës që
kërkon opinionin paraprakisht mungesa e ndonjë prej mungesa e ndonje prej pikëve të
mësipërme.
Kur një opinion i vlerës ose çmimit është përgatitur ndryshe nga ndjekja në listim ose
për të ndihmuar një blerës të mundshëm në formulimin e një ofertë blerje, opinioni do të
përfshijë si në vijim, me përjashtim kur pala që kërkon opinionin, do të kërkojë një lloj të
veçantë të raportit, ose grup të ndryshëm të të dhënave :
1) identifikimi i pronës në fjalë;
2) data e përgatitur;
3) vlera ose çmimi i përcaktuar;
4) kushtet e përkufizuara, duke përfshirë edhe deklaratat e qëllimit (eve) dhe
përdoruesin (it) e synuar;
5) çdo interes i pranishëm ose i parashikuar, duke përfshirë edhe mundësinë e
përfaqësimit të shitësit / pronarit ose blerësit / qiramarrësve;
6) baza për mendimin, duke përfshirë të dhënat e zbatueshme të tregut;
7) nëse mendimi nuk është një vlerësim bëhet një deklaratë për këtë qëllim;
8) zbulim nëse dhe kur është kryer një inspektim fizik i jashtëm i pronës;
9) zbulim nëse dhe kur është kryer një inspektim fizik i brendshëm i pronës;
10) zbulim nëse ndërmjetësi ka ndonjë konflikt interesi
 Standardi i Praktikës 11.2·
Detyrimet e Kodit të Etikës në lidhje me disiplinat e pasurive të paluajtshme, përveç
vlerësimit duhet të interpretohen dhe zbatohen në përputhje me standardet e kompetencës
dhe praktikës që klientët dhe publiku në mënyrë të arsyeshme kërkojnë për të mbrojtur të
drejtat dhe interesat e tyre duke marrë parasysh kompleksitetin e transaksionit,
disponueshmërinë e ndihmës së ekspertëv dhe ku ndërmjetësi është një Ndërmjetës apo Ndërmjetës i
dytë, detyrimet e një lideri.
 Standardi i Praktikës 11.3·
Kur ndërmjetësit ofrojnë shërbime këshilluese për klientët, që përfshijnë këshilla apo
konsultë për një tarifë (jo një komision), këshilla të tilla do të jenë dhënë në mënyrë objektive
dhe tarifa nuk do të jetë kontigjent në thelbin e këshillave apo konsultës së dhënë. Nëse
ndërmjetësi ose shërbimet e transaksionit do të ofrohen krahas shërbimeve këshilluese, një
kompensim i veçantë mund të paguhet me marrëveshje paraprake nëpërmjet klientit dhe
ndërmjetësit.
 Standardi i Praktikës 11.4·
Kompetenca e kërkuar nga Neni 11 ka të bëjë me shërbimet e kontraktuara midis
Ndërmjetësve dhe klientëve apo konsumatorëve të tyre; detyrat e imponuara shprehimisht
nga Kodi i Etikës; dhe detyrat e caktuara me ligj ose rregullore.

Neni 12
Ndërmjetësit do të jenë të sinqertë dhe të besueshëm në komunikimet e tyre mbi pasuritë
e paluajtshme dhe do të paraqesin një pamje të vërtetë në reklamat e tyre, marketing dhe në
përfaqësime të tjera. Ndërmjetësit do të garantojnë që statusi i tyre si profesionistë të pasurive
të paluajtshme është lehtësisht i dukshëm në reklamat e tyre, marketing dhe përfaqësime të
tjera dhe që marrësit e të gjitha komunikimeve të pasurive të paluajtshme janë, ose kanë qenë,
të njoftuar se këto komunikime janë nga profesionist ndërmjetësimi i një pasurie të
paluajtshme.

Standardi i Praktikës 12.1·
Ndërmjetësit mund të përdorin termin “falas” dhe terma të ngjashme në reklamat e tyre
dhe në përfaqësime të tjera të ofruara me qëllimin që të gjitha kushtet që drejtojnë
disponueshmërinë e produktit ose shërbimit të ofruar të shpalosen në mënyrë të qartë në të
njëjtën kohë.
Standardi i Praktikës 12.2·
Ndërmjetësit mund të paraqesin shërbimet e tyre si “falas” apo pa kosto edhe në qoftë se
ata presin të marrin kompensim nga një burim tjetër vetëm nëse klienti i tyre sigurohet që
mundësia për ndërmjetësin për të marrë një përfitim nga një palë e tretë është shpalosur në
mënyrë të qartë në të njëjtën kohë.
 Standardi i Praktikës 12.3·
Propozimi i çmimit, shpërblimeve, uljeve të komisioneve apo veprimeve të tjera tek lista,
shitja, blerja, apo qiraja nuk është në vetvete jo etike edhe nëse marrja e përfitimit është
kontigjent në listë, shitje, blerje, ose leasing me anë të ndërmjetësit që bën ofertën. Megjithatë,
ndërmjetësit duhet të ushtrojnë kujdes dhe sinqeritet në çdo reklamim të tillë apo përfaqësime
të tjera publike apo private, në mënyrë që çdo palë e interesuar që merr apo përfiton nga oferta
e ndërmjetësit do të ketë marrëveshje të qartë, të plotë, të përparuar të të gjitha termave dhe
kushteve të ofertës. Propozimi i ndonjë nxitjeje për të bërë biznes është subjekt i kufizimeve
dhe shtrëngimeve të ligjit të shtetit dhe detyrimeve etike të përcaktuara nga çdo kriter i
aplikueshëm i ushtrimit të profesionit.
 Standardi i Praktikës 12.4·
Ndërmjetësit nuk do të ofrojnë për shitje / qira apo reklamim të pronës pa qenë të
autorizuar. Kur të veprojnë si ndërmjetës ose si Ndërmjetës të dytë, ndërmjetësit nuk do të japin
kuotën e një çmimi ndryshe nga ajo që është rënë dakord me shitësit / qiradhënësit.
.
 Standardi i Praktikës 12.5·
Ndërmjetësit nuk do të reklamojnë e as të lejojnë asnjë person të punësuar nga ose të
lidhur me ta të reklamojë shërbimet e pasurive të paluajtshme ose pronën e listuar në ndonjë
media (p.sh., në mënyrë elektronike, të shtypur, radio, televizion, etj) pa bërë të ditur emrin e
firmës së atij ndërmjetësi në një mënyrë të arsyeshme dhe lehtësisht të dukshme. Ky Standardi
i Praktikës pranon se zbulimi i emrit të firmës mund të mos jetë praktike në paraqitjet
elektronike të informacionit të kufizuar (p.sh., “thumbnails”, mesazhet me tekst, “tweets”, etj).
Paraqitje të tilla janë të përjashtuara nga kërkesa për dhënie informacionesh të vendosura në
këtë kriter të ushtrimit të profesionit, por vetëm kur lidhet me një ekran që përfshin të gjitha
informacionet e nevojshme.

Standardi i Praktikës 12.6·
Ndërmjetësit, kur të reklamojnë pronë të paluajtshme të paregjistruar për shitje / qira në
të cilën ata kanë interes të pronësisë, do të bëjnë të ditur statusin e tyre si pronarë / qiradhënës
dhe si ndërmjetës ose të licencuar për pasuri të paluajtshme. .
 Standardi i Praktikës 12.7·
Vetëm ndërmjetësit që marrin pjesë në transaksion si ndërmjetës të registruar apo
bashkëpunëtor ndërmjetësimi (ndërmjetësi shitës) mund të deklarojnë se kanë “shitur” pronën.
Para mbylljes, një ndërmjetës bashkëpunues mund të postojë një dëshmi “shitjeje”, të
nënshkruar vetëm me pëlqimin e ndërmjetësit të regjistruar.
 Standardi i Praktikës 12.8·
Detyrimi për të paraqitur një tablo të vërtetë si përfaqësim për publikun përfshin
informacion të paraqitur, të ofruar apo shfaqur në faqet e internetit të ndërmjetësit .
Ndërmjetësit do të bëjnë përpjekje të arsyeshme për të siguruar që informacioni në faqet e tyre
të jetë aktual. Kur bëhet e qartë se informacioni në faqen e internetit të një ndërmjetësi nuk
është më aktual ose i saktë, ndërmjetësit duhet të marrin menjëherë veprime korrigjuese.

 Standardi i Praktikës 12.9·
Faqet e internetit të firmës së ndërmjetësit duhet të bëjë të ditur emrin e firmës dhe
shtetin (et) e licensimit në mënyrë të arsyeshme dhe lehtësisht të dukshme.
Websitet e ndërmjetësit dhe të licencuarit që nuk janë anëtarë
të lidhur me një firmë ndërmjetësi, duhet të bëjnë të ditur emrin e firmës dhe atë shtet
(e) të licensimit të ndërmjetësit apo të licensuarit që nuk është anëtar në një mënyrë të
arsyeshme dhe lehtësisht të dukshme.
 Standardi i Praktikës 12.10·
Detyrimi i ndërmjetësve për të paraqitur një tablo të vërtetë në reklamat dhe
përfaqësimet e tyre për publikun, përfshin përmbajtje interneti të postuar, dhe emra të URLs
dhe domain-at që ata përdorin, dhe ndalon ndërmjetësit nga:
1) angazhimi në kuadrim mashtrues ose të paautorizuar të faqeve të internetit të
ndërmjetësve të pasurive të paluajtshme;
2) manipulimi (p.sh., paraqitja e përmbajtjes që është zhvilluar nga të tjerët) regjistrimin
dhe përmbajtje të tjera në çdo mënyrë që prodhon një rezultat mashtrues ose çorientues;
3) përdorimi mashtrues i etiketimeve, fjalë kyçe ose pajisje të tjera / metoda për të
drejtuar, nxitur, apo devijuar trafikun e internetit; ose
4) paraqitja e përmbajtjes e zhvilluar nga të tjerët pa ndonjë atribuim apo pa leje, ose
5) mashtrimi i konsumatorëve.
 Standardi i Praktikës 12.11·
Ndërmjetësit që synojnë të shpërndajnë ose të shesin informacionin e konsumatorit të
mbledhur nëpërmjet internetit do të japin informacion për këtë mundësi në mënyrë të
arsyeshme dhe lehtësisht të dukshme.
 Standardi i Praktikës 12.12·
Ndërmjetësit nuk do të:
1) përdorin URL ose emra domain-esh që paraqesin më pak se një tablo të vërtetë, ose
2) regjistrojnë URL-të ose emra domain-esh që, nëse përdoren, do të paraqesin më pak se
një tablo të vërtetë.
 Standardi i Praktikës 12.13·
Detyrimi për të paraqitur një tablo të vërtetë në reklamat, marketing, dhe përfaqësime
lejon Ndërmjetësit të përdorin dhe të shfaqin vetëm ato emërtime për të cilat kanë çertifikata
profesionale si dhe kredencialet e tjera për të cilat ata kanë të drejtë legjitime. (Miratuar 1/08)
Neni 13
Ndërmjetësit nuk do të angazhohen në aktivitete që përbëjnë praktikën e paautorizuar të
ligjit dhe do të rekomandojnë që konsulta ligjore të merret kur interesi i çdo pale për
transaksionin e kërkon atë.
Neni 14
Nëse ngarkohet me praktika joetike ose i kërkohet të paraqesë prova ose të
bashkëpunojë në ndonjë mënyrë tjetër, në çdo procedurë të standardeve profesionale apo
hetimi, ndërmjetësit do të vendosin të gjitha faktet përkatëse para gjykatave të duhura të
Bordit Anëtar ose institutit filial, shoqërisë, apo këshillit në të cilin mbahet anëtarësimi dhe
nuk do të marrë asnjë veprim që të ndërpresë ose pengojë proceset e tilla.
 Standardi i Praktikës 14.1·
Ndërmjetësit nuk do t’i nënshtrohen procedurave disiplinore në më shumë se një Bord të
ndërmjetësit ose të filialit, shoqërisë, apo këshillit në të cilin ata mbajnë anëtarësinë në lidhje
me shkeljet e supozuara të Kodit të Etikës që lidhen me të njëjtin transaksion ose ngjarje.

Standardi i Praktikës 14.2·
Ndërmjetësit nuk do të bëjnë ndonjë zbulim të paautorizuar ose shpërndarje të akuzave,
gjetjeve, apo vendimeve të zhvilluar në lidhje me një seancë dëgjimore apo apelim ose në
lidhje me një arbitrazh dëgjimor ose shqyrtim procedurial.
 Standardi i Praktikës 14.3·
Ndërmjetësit nuk do të pengojnë seancat standarde hetimore ose profesionale të Bordit
duke kërcënuar veprimet e institutit për shpifje ose përgojim kundër ndonjë pale në një
procedim të standardeve profesionale apo kundër dëshmitarëve të tyre bazuar në paraqitjen e
një kërkese të arbitrazhit, një ankesë të etikës, ose dëshmije të dhënë para çdo gjykate.

 Standardi i Praktikës 14.4·
Ndërmjetësit nuk duhet që qëllimisht të pengojnë seancat hetimore ose disiplinore të
Bordit duke parashtruar ankesa të shumta etike të bazuara në të njëjtën ngjarje apo transaksion.

Detyrat ndaj Ndërmjetësit
Neni 15
Ndërmjetësit nuk duhet që me vetëdije apo nga pakujdesia të bëjnë deklarata të rreme
ose mashtruese në lidhje me profesionistë të tjerë të pasurive të paluajtshme, bizneset e tyre,
ose praktikat e tyre të biznesit.
 Standardi i Praktikës 15.1·
Ndërmjetësit nuk duhet që me dashje ose nga pakujdesia të paraqesin ankesa etike të
rremë apo të pabaza.
 Standardi i Praktikës 15.2·
Detyrimi për tu përmbajtur ndaj dhënies së deklaratave të rreme apo çorientuese rreth
profesionistëve të tjerë të pasurive të paluajtshme, bizneseve e tyre, dhe praktikave të tyre të
biznesit përfshin detyrën që pa dashur ose nga pakujdesia të publikojnë, të përsërisin, të
ritransmetojnë, ose ribotojnë deklarata të rreme ose mashtruese të bëra nga të tjerët. Kjo detyrë
vlen nëse deklaratat e rreme apo mashtruese janë të përsëritura personalisht, me shkrim, me
mjete teknologjike (p.sh., internet), ose me çdo mjet tjetër.
 Standardi i Praktikës 15.3·
Detyrimi për tu përmbajtur ndaj dhënies së deklaratave të rreme apo çorientuese rreth
profesionistëve të tjerë të pasurive të paluajtshme, bizneseve e tyre, dhe praktikave të tyre të
biznesit përfshin detyrën për të publikuar një sqarim në lidhje me ose për të hequr deklaratat e bëra nga të tjerët në mediat elektronike që ndërmjetësi kontrollon sapo ai vihet ne dijeni kur deklarata është false apo mashtruese.

Neni 16
Ndërmjetësit nuk do të angazhohen në asnjë praktikë apo të ndërmarrin ndonjë veprim
në kundërshtim me përfaqësimin ekskluziv ose marrëveshjeve të marrëdhënieve të brokerimit
që ndërmjetësit e tjerë kanë me klientët.
 Standardi i Praktikës 16.1·
Neni 16 nuk ka si qëllim të pengojë praktikat agresive apo inovative të biznesit të cilat
janë në mënyrë të ndryshme etike dhe nuk ndalojnë mosmarrëveshjet me ndërmjetësit e tjerë,
që përfshijnë komision, tarifa, kompensim ose forma të tjera të pagesës ose shpenzimeve.

 Standardi i Praktikës 16.2·
Neni16 nuk parandalon ndërmjetësit nga kryerja e njoftimeve të përgjithshme që
përshkruajnë shërbimet e tyre dhe kushtet e disponueshmërisë së tyre edhe pse disa marrës
mund të ketë hyrë në marrëveshje të agjencisë apo marrëdhënieve të tjera ekskluzive me një
tjetër ndërmjetës. Një anketim i përgjithshëm telefonik, postë e përgjithshme ose shpërndarja e
adresuar te të gjitha perspektivat në një zonë të caktuar gjeografike ose në një profesion, biznes,
klub, apo organizatë të dhënë ose klasifikim apo grup tjetër konsiderohet “i përgjithshëm” për
qëllimet e këtij standardi.
Neni 16 ka si qëllim të njohë si joetike dy llojet themelore të kërkesave:
Së pari, kërkesat telefonike apo personale të pronarëve të pronës të cilët janë identifikuar
nga një firmë e pasurive të paluajtshme, përpilimin me regjistrim të shumëfishtë, apo shërbim
tjetër të informacionit si të kenë regjistruar ekskluzivisht të listuara pronat e tyre me një tjetër
ndërmjetës dhe
Së dyti, postë apo forma të tjera të kërkesave me shkrim të perspektivave pronat e të
cilëve janë të regjistruara vetëm me një tjetër ndërmjetës kur kërkesa të tilla nuk janë pjesë e një
poste të përgjithshme, por u janë drejtuar në mënyrë specifike pronarëve të pronave të
identifikuara përmes përpilimeve të regjistrimeve aktuale, “për shitje” apo “për qira” shenja,
ose burime të tjera të informacionit të kërkuar nga neni 3 dhe rregullat e regjistrimeve të
shumfishta të shërbimit të jenë në dispozicion të ndërmjetësit tjetër nën ofertat e agjencisë së
dytë ose bashkëpunimit.
 Standardi i Praktikës 16.3·
Neni 16 nuk parandalon ndërmjetësit që të kontaktojnë me një klient të një ndërmjetësi
tjetër për qëllimin e ofrimit për të siguruar, ose të hyrë në një kontratë për të siguruar një lloj tjetër të shërbimit të pasurive të paluajtshme që nuk ka lidhje me llojin e shërbimit që
aktualisht po i sigurohet (p.sh., menaxhimin e pronës në krahasim me ndërmjetës) ose nga
ofrimi i të njëjtit lloj shërbimi për pronën që nuk i ështe nënshtruar marrëveshjeve ekskluzive
me ndërmjetësit e tjerë. Megjithatë, informacioni i marrë përmes një shërbimi regjistrimi të
shumfishtë apo ndonjë ofertë tjetër e bashkëpunimit nuk mund të përdoret për të synuar
klientët e një ndërmjetësi tjetër për të cilin oferta të tilla mund të bëhen për të siguruar
shërbime.
 Standardi i Praktikës 16.4·
Ndërmjetësit nuk do të kërkojnë një listë, e cila aktualisht është regjistruar vetëm nga një
ndërmjetës. Megjithatë, në qoftë se ndërmjetësi i regjistruar, kur të pyetet nga ndërmjetësi,
refuzon të bëjë të ditur datën e skadimit dhe natyrën e regjistrimit të tillë, pra, e një të drejtë
ekskluzive për të shitur, një agjenci ekskluzive, regjistrim të hapur, apo formë tjetër të
marrëveshjes kontraktuale ndërmjet ndërmjetësit të regjistruar dhe klientit, ndërmjetësi mund
ti kontaktojë pronarit për të siguruar informacion të tillë dhe mund të diskutojë kushtet mbi të
cilat ndërmjetësi mund të marrë një listë të ardhshme ose, përndryshe, mund të marrë një listë
që do të hyjë në fuqi pas skadimit të çdo listimi ekzistues ekskluziv.
 Standardi i Praktikës 16.5·
Ndërmjetësit nuk do të kërkojnë marrëveshje me blerës / qiramarrës nga blerësit /
qiramarrësit të cilët janë subjekt i marrëveshjeve ekskluzive të blerësve / qiramarrësve.
Megjithatë, nëse i kërkohet nga një ndërmjetës, ndërmjetësi refuzon të bëjë të ditur datën e
skadimit të marrëveshjes ekskluzive të blerësit / qiramarrësit, ndërmjetësi mund të kontaktojë
blerësin / qiramarrësin për të siguruar informacion të tillë dhe mund të diskutojë kushtet mbi
të cilat një ndërmjetës mund të hyjë në një marrëveshje të ardhme me blerës / qiramarrës ose,
përndryshe, mund të hyjë në një marrëveshje me qiramarrës/ blerës që do të hyjë në fuqi pas
skadimit të çdo marrëveshjeje ezistuese ekskluzive me blerës / qiramarrës.
 Standardi i Praktikës 16.6·
Kur ndërmjetësit kontaktohen nga klienti i një ndërmjetësi tjetër në lidhje me krijimin e
një marrëdhënieje të veçantë për të siguruar të njëjtin lloj shërbimi, dhe ndërmjetësit nuk kanë
filluar drejtpërdrejt ose tërthorazi diskutime të tilla, ata mund të diskutojnë kushtet mbi të cilat
ata mund të hyjnë në një marrëveshje të ardhshme ose, përndryshe, mund të hyjnë në një
marrëveshje e cila hyn në fuqi pas skadimit të çdo marrëveshjeje ekzistuese ekskluzive.

 Standardi i Praktikës 16.7·
Fakti që një perspektivë e ka ruajtur një ndërmjetës si një përfaqësues ekskluziv apo
ndërmjetës të veçantë në një ose më shumë transaksioneve të kaluara, nuk pengon ndërmjetësit e tjerë për të kërkuar perspektiva të tilla të biznesit në të ardhmen.
 Standardi i Praktikës 16.8·
Fakti që një marrëveshje ekskluzive është lidhur me një ndërmjetës nuk do të përjashtojë
apo pengojë ndonjë ndërmjetës tjetër nga lidhja e një marrëveshjeje të ngjashme, pas skadimit
të marrëveshjes paraprake.
 Standardi i Praktikës 16.9·
Ndërmjetësit, para se të hyjnë në një marrëveshje të përfaqësimit, kanë një detyrim për të
bërë përpjekje të arsyeshme për të përcaktuar nëse perspektiva është subjekt i një
marrëveshjeje aktuale ekskluzivisht të vlefshme për të siguruar të njëjtin lloj shërbimi të
pasurive të paluajtshme.
 Standardi i Praktikës 16.10·
Ndërmjetësit, duke vepruar si përfaqësues apo Ndërmjetës blerësish apo qiramarrësish, do të
bëjnë të ditur marrëdhënien me përfaqësuesit ose Ndërmjetësët e shitësit / qiradhënësit në kontakt
të parë dhe do të japë konfirmim me shkrim të atij deklarimi për përfaqësuesin ose Ndërmjetësin e
shitësit / qiradhënësit jo më vonë se përmbushja e një marrëveshjeje të blerë ose me qira.

 Standardi i Praktikës 16.11·
Në pronën e paregjistruar, ndërmjetësit që veprojnë si përfaqësues apo Ndërmjetës të blerësit
/ qiramarrësit do të bëjnë të ditur këtë marrëdhënie për shitësit / qiradhënësit në kontakt të
parë për atë blerës / qiramarrës dhe do tu japin konfirmim me shkrim për këtë deklaratë
shitësit / qiradhënësit jo më vonë se përmbushja e ndonjë marrëveshjeje blerjeje ose qiraje.

Ndërmjetësit do të bëjnë kërkesë për kompensim të parashikuar nga shitësit /
qiradhënësi në kontaktin e parë.
 Standardi i Praktikës 16.12·
Ndërmjetësit, që veprojnë si përfaqësues apo Ndërmjetës shitësish / qiradhënësish apo si
Ndërmjetës të dytë të ndërmjetësve të regjistruar, do të bëjnë të ditur këtë marrëdhënie për blerësit
/ qiramarrësit sa më shpejt të jetë e mundur dhe do të japin konfirmim me shkrim për një
deklarim të tillë për blerësit / qiramarrësit jo më vonë se përmbushja e ndonjë marrëveshjeje
blerjeje ose qiraje.
 Standardi i Praktikës 16.13·
Të gjitha marrëdhëniet në lidhje me pronën e regjistruar ekskluzivisht, ose me blerës /
qiramarrës të cilët janë subjekt i një marrëveshjeje ekskluzive do të kryhen me përfaqësuesin apo Ndërmjetësin e klientit, dhe jo me klientin, me përjashtim të pëlqimit të përfaqësuesit ose
Ndërmjetësit të klientit ose përveç rasteve kur marrëveshje të tilla janë iniciuar nga klienti.
Para se të ofrojnë shërbime thelbësore (të tilla si të shkruarit e një oferte blerje ose duke
paraqitur një CMA) për perspektivat, ndërmjetësit do të pyesin perspektivat nëse ata janë palë
në ndonjë marrëveshje ekskluzive përfaqësimi. Ndërmjetësit nuk duhet që me vetëdije të
ofrojnë shërbime të pavarura në lidhje me një transaksion të ardhshëm për perspektivat që
janë palë në marrëveshje ekskluzive të përfaqësimit, përveç rasteve të pëlqimit të
përfaqësuesve ekskluzive të perspektivave ose në drejtim të perspektivave.
 Standardi i Praktikës 16.14·
Ndërmjetësit janë të lirë për të hyrë në marrëdhënie kontraktuale apo të negociojnë me
shitësit / pronarët, blerësit / qiramarrësit ose të tjerë të cilët nuk janë subjekt i një marrëveshje
të veçantë, por nuk duhet që me vetëdije ti detyrojnë ata që të paguajnë më shumë se një
komision me përjashtim të pëlqimit të tyre të informuar.
 Standardi i Praktikës 16.15·
Në transaksionet bashkëpunuese, ndërmjetësit do të kompensojnë ndërmjetësit
bashkëpunues (ndërmjetësit kryesorë) dhe nuk do të kompensojnë e as të ofrojnë për të
kompensuar, drejtpërdrejt ose tërthorazi, ndonjë prej të licencuarve të shitjes të punësuar
nga/ose lidhur me ndërmjetësit e tjerë pa dijeninë e shprehur paraprakisht dhe pëlqimin e
ndërmjetësit bashkëpunues.
 Standardi i Praktikës 16.16·
Ndërmjetësit, që veprojnë si Ndërmjetës të dytë ose përfaqësues apo Ndërmjetës të blerësve /
qirave, nuk do të përdorin termat e një ofertë për të blerë / marrë me qira në përpjekje për të
ndryshuar ofertën e regjistruar të ndërmjetësve të regjistruar mbi kompensimin për Ndërmjetësët e
dytë ose përfaqësuesit apo Ndërmjetësët e blerësve / qiramarrësve ose Ndërmjetësët e as të bëjnë
paraqitjen e një oferte të përmbushur për të blerë /marrë me qira një listim kontigjent i një
marrëveshjeje të regjistruar nga ndërmjetësi i autorizuar mbi ofertën e kompensimit.

 Standardi i Praktikës 16.17·
Ndërmjetësit, që veprojnë si Ndërmjetës të dytë ose si përfaqësues apo Ndërmjetës blerësish /
qiramarrësish, nuk do të përpiqen për të zgjeruar ofertën e një ndërmjetësi të regjistruar për
bashkëpunim dhe / ose kompensim të ndërmjetësve të tjerë, pa pëlqimin e ndërmjetësit të
regjistruar.
Standardi i Praktikës 16.18·
Ndërmjetësit nuk duhet të përdorin informacionin e marrë nga Ndërmjetësët e renditur
përmes ofertave për të bashkëpunuar, e bërë përmes shërbimeve të shumta ose përmes
ofertave të tjera të bashkëpunimit për t’iu referuar klientëve të ndërmjetësve të regjistruar për
ndërmjetësit e tjerë ose për të krijuar marrëdhënie blerës / qiramarrës me klientët e
ndërmjetësve të regjistruar, me përjashtim nëse përdorimi i tillë është i autorizuar nga ana e
ndërmjetësve të regjistruar.
 Standardi i Praktikës 16.19·
Shenjat që japin njoftim të pronës për shitje, hua, qira, ose shkëmbim nuk duhet të
vendosen në pronë pa pëlqimin e shitësit / qiradhënësit. .
 Standardi i Praktikës 16.20·
Ndërmjetësit, para ose pasi marrëdhënia e tyre me firmën e tyre aktuale të ndërpritet,
nuk do të nxisin klientët e firmës e tyre aktuale të anullojnë marrëveshjet kontraktuale
ekskluzive midis klientit dhe asaj firme. Kjo nuk pengon ndërmjetësit (kryesorë) nga vendosja
e marrëveshjeve me të licencuarit e tyre bashkëpunues që drejtojnë përcaktimin e
marrëveshjeve ekskluzive.

Neni 17
Në rast të konflikteve kontraktuale ose konflikteve të veçanta jo-kontraktuale të
përcaktuara nga Standardi i Praktikës 17-4 midis ndërmjetësit (kryesorë) lidhur me firma të
ndryshme, që lindin nga marrëdhëniet e tyre si ndërmjetës, ndërmjetësit do të ndërmjetësojnë
mosmarrëveshjen nëse Bordi kërkon që anëtarët e saj të ndërmjetësohen. Nëse
mosmarrëveshja nuk zgjidhet me anë të ndërmjetësimit, ose në qoftë se ndërmjetësimi nuk
është i nevojshëm, ndërmjetësit do të paraqesin mosmarrëveshjen në arbitrazh në përputhje
me politikat e Bordit në vend, para se të hapin gjyq për çështjen.
Në rastin kur klientët e ndërmjetësve kanë dëshirë të ndërmjetësojnë apo arbitruar
mosmarrëveshjet kontraktuale që rrjedhin nga transaksionet e pasurive të paluajtshme,
ndërmjetësit do të ndërmjetësojnë apo arbitrojnë ato mosmarrëveshje në përputhje me politikat
e Bordit, me kusht që klientët të pranojnë tu përmbahen nga çdo marrëveshje apo vendim që
mund të rezultojë.
Detyrimi për të marrë pjesë në ndërmjetësim dhe arbitrazh parashikuar nga ky nen
përfshin detyrimin e ndërmjetësit (kryesorë) për të pranuar firmat e tyre të ndërmjetësohen
dhe të arbitrojnë dhe të jenë të gatshëm për çdo marrëveshje apo vendim që mund të rezultojë.

Standardi i Praktikës 17.1·
Paraqitja e procesit gjyqësor dhe refuzimi për t’u tërhequr nga kjo zgjidhje nga
ndërmjetësit në një çështje arbitrable përbën një refuzim për të arbitruar. (Miratuar 2/86)
 Standardi i Praktikës 17.2·
Neni 17 nuk kërkon që ndërmjetësit të ndërmjetësojnë në ato rrethana kur të gjitha palët
në kontest këshillojnë Bordin me shkrim se ata nuk zgjedhin për të ndërmjetësuar përmes
objekteve të Bordit. Fakti që të gjitha palët refuzojnë të marrin pjesë në ndërmjetësim nuk e
cliron ndërmjetësit nga detyra për të arbitruar.
Neni 17 nuk kërkon që ndërmjetësit të arbitrojnë në ato rrethana kur të gjitha palët e
përfshira paraqesin para Bordit me shkrim se ata nuk zgjedhin të arbitrojnë përpara Bordit.

 Standardi i Praktikës 17.3·
Ndërmjetësit, kur veprojnë vetëm si drejtues në një transaksion të pasurive të
paluajtshme, nuk janë të detyruar të arbitrojnë mosmarrëveshje me ndërmjetës të tjerë në
mungesë të një marrëveshje të veçantë me shkrim.
 Standardi i Praktikës 17.4·
Mosmarrëveshjet e veçanta jo-kontraktuale që i nënshtrohen arbitrazhit në pajtim me
nenin 17 janë:
1) Kur një ndërmjetës i regjistruar ka kompensuar një ndërmjetës bashkëpunëtor
dhe një tjetër ndërmjetës bashkëpunëtor dhe më pas pretendon të jetë shkaku i realizimit të
shitjes ose dhënies me qira. Në raste të tilla, ankuesi mund të emërojë ndërmjetësin e parë
bashkëpunues si përgjegjës dhe arbitrazhi mund të vazhdojë pa ndërmjetës duke u emëruar si
përgjegjës. Kur arbitrazhi ndodh midis dy (ose më shumë) Ndërmjetësëve bashkëpuntorë dhe kur
ndërmjetësi nuk është një palë, shuma në mosmarrëveshje dhe shuma e ndonjë mundësie që
mund të rezultojë në vendim, është e kufizuar nga shuma që i paguhet të paditurit nga
ndërmjetësi i regjistruar dhe çdo shumë e kredituar ose e paguar kundrejt një pale të
transaksionit në drejtim të të paditurit. Përndryshe, nëse ankesa është ngritur kundër
ndërmjetësit të registruar, ky i fundit mund të emërojë ndërmjetësin e parë bashkëpunues si
një i paditur i palës së tretë. Në çdo rast, vendimi i panelit të dëgjimit si në kauzën e realizimit
të transaksionit do të jenë përfundimtare në lidhje me të gjitha pretendimet aktuale ose të
mëvonshme të palëve për kompensim që rrjedhin nga transaksioni themelor bashkëpunues.

2) Kur një përfaqësues blerësi ose qiramarrësi kompensohet nga ana e shitësit ose
qiradhënësit, dhe jo nga ndërmjetësi i regjistruar, dhe ky i fundit, si rezultat, zvogëlon
komisionin që i detyrohet shitësi ose qiradhënësi dhe, si pasojë e veprimeve të tilla, një bashkëpunëtor tjetër pretendon të jetë shkaku i realizimit të shitjes ose qirasë. Në raste të tilla,
ankuesi mund të emërojë ndërmjetësin e parë bashkëpunes si të paditur dhe arbitrazhi mund
të vazhdojë pa ndërmjetës duke u emëruar si një i paditur. Kur arbitrazhi ndodh midis dy (ose
më shumë) ndërmjetësve bashkëpuntorë dhe kur ndërmjetësi nuk është një palë, shuma në
mosmarrëveshje dhe shuma e ndonjë mundësie që mund të rezultojë në vendim është e
kufizuar nga shuma që i paguhet të paditurit nga ndërmjetësi i regjistruar dhe çdo shumë e
kredituar ose e paguar kundrejt një pale të transaksionit në drejtim të të paditurit. Përndryshe,
nëse ankesa është ngritur kundër ndërmjetësit të regjistruar, ky i fundit mund të emërojë
ndërmjetësin e parë bashkëpunues si një i paditur i palës së tretë. Në çdo rast, vendimi i
panelit të dëgjimit si në kauzën e prokurorimit do të jenë përfundimtare në lidhje me të gjitha
pretendimet aktuale ose të mëvonshme të palëve për kompensim që rrjedhin nga transaksioni
themelor bashkëpunues.
3) Kur një përfaqësues blerësi ose qiramarrësi kompensohet nga blerësi ose
qiramarrësi dhe, si rezultat, ndërmjetësi i regjistruar redukton komisionin e detyruar nga
shitësi ose qiradhënësi dhe, si pasojë e veprimeve të tilla, një tjetër bashkëpunëtor të jetë
shkaku i realizimit të shitjes ose qirasë. Në raste të tilla, ankuesi mund të emërojë ndërmjetësin
e parë bashkëpunes si të paditur dhe arbitrazhi mund të vazhdojë pa ndërmjetës duke u
emëruar si një i paditur. Përndryshe, nëse ankesa është ngritur kundër ndërmjetësit të
registruar, ky i fundit mund të emërojë ndërmjetësin e parë bashkëpunues si një i paditur i
palës së tretë. Në çdo rast, vendimi i panelit të dëgjimit si në kauzën e prokurorimit do të jenë
përfundimtare në lidhje me të gjitha pretendimet aktuale ose të mëvonshme të palëve për
kompensim që rrjedhin nga transaksioni themelor bashkëpunues.
4) Kur dy ose më shumë Ndërmjetësë të regjistruar pretendojnë të drejtën për
kompensim në bazë të regjistrimeve të hapura me një shitës apo pronar që bie dakort të marrë
pjesë në arbitrazh (ose që e kërkon arbitrazhin) dhe i cili pranon të jetë i detyruar nga vendimi.
Në rastet kur një nga Ndërmjetësët e regjistruar është kompensuar nga shitësi ose qiradhënësi,
ndërmjetësi tjetër i regjistruar, si ankues, mund të emërojë ndërmjetësin e parë të regjistruar si
të paditur dhe arbitrazhi mund të vazhdojë midis ndërmjetësve.
5 ) Kur një përfaqësues blerësi ose qiramarrësi kompensohet nga ana e shitësit ose
qiradhënësit, dhe jo nga ndërmjetësi i regjistruar, dhe ky i fundit, si rezultat, zvogëlon
komisionin që i detyrohet shitësit ose qiradhënësit dhe, si pasojë e veprimeve të tilla, një tjetër
bashkëpunëtor pretendon të jetë shkaku i prokurimeve të shitjes ose qirasë. Në raste të tilla
arbitrazhi do të jetë ndërmjet ndërmjetësit të regjistruar dhe përfaqësuesit të blerësit apo
qiramarrësit dhe shuma e kontestuar është e kufizuar nga shuma e reduktimit të komisionit në
të cilin ndërmjetësi i regjistruar ka rënë dakord.
Standardi i Praktikës 17.5·
Detyrimi për të arbitruar i caktuar te neni 17 përfshin mosmarrëveshjet ndërmjet
ndërmjetësit (kryesorë) në shtete të ndryshme në rastet kur, në mungesë të një marrëveshje të
themeluar të arbitrazhit të ndër-asocimit, ndërmjetësi (kryesor) që kërkon arbitrimin pajtohet
që të paraqesë në juridiksionin e udhëtimit, për të marrë pjesë në, dhe të jetë i detyruar nga
ndonjë vendim që do të rezultojë në arbitrazh të kryer nga i padituri. Kjo ndodh në rast se
shoqata e ndërmjetëssve ku aderon i padituri konstaton se ekziston një çështje arbitrazhi.

Shënime Shpjeguese
Lexuesi duhet të jetë i vetëdijshëm për politikat e mëposhtme, të cilat janë aprovuar nga
Bordi i Drejtorëve të Shoqatës Kombëtare:
Në paraqitjen e një akuze të një shkeljeje të supozuar të Kodit të Etikës nga një
ndërmjetës, kjo akuzë duhet lexuar si një shkelje e supozuar e një ose më shumë Neneve të
Kodit. Kriteret e ushtrimit të profesionit mund të citohen në mbështetje të akuzës.
Kriteret e ushtrimit të profesionit shërbejnë për të sqaruar detyrimet etike të caktuara
nga Nenet e shumta dhe shtesat, dhe nuk zëvendësojnë Interpretimet e Rasteve në
Interpretimet e Kodit të Etikës.
Ndryshimet në Standardet ekzistuese të Praktikës dhe Standardet e reja shtesë të
Praktikës miratohen nga koha në kohë. Lexuesit janë paralajmëruar të sigurohen që janë
përdorur publikimet më të fundit.